Geçenlerde “Transcendence” filmini izledim. Johnny Depp, Rebecca Hall, Morgan Freeman, Paul Bettany ve Cillian Murphy gibi oyuncuların oynadığı bu film, beni yapay zeka ve teknoloji hakkında düşündürdü. Yapay zekanın ne kadar ilerlediğini ve bilim kurgu filmlerinde gördüklerimizin ne kadar tutarlı olduğunu araştırmaya karar verdim.
Başlamadan önce, yapay zekayı konu alan bazı dizi/film önerilerimi derledim:
- Artificial Intelligence: AI
- Transcendence
- Her
- Black Mirror
- Ex Machina
- West World
- Better Than Us
Yapay zeka, insan zekasına özgü olan (algılama, öğrenme, düşünme, sorun çözme, iletişim kurma, çıkarım yapma ve karar verme gibi) fonksiyonları veya davranışları sergilemesi beklenen yapay bir bilişim sistemidir. Gelişmişliğine göre yapay zekayı; zayıf, genel, süper olmak üzere 3’e ayırmak mümkün.
Zayıf yapay zeka (artificial narrow intelligence) kısıtlı fonksiyonları gerçekleştirebilen yapay zekadır. Günlük hayatta kullandığımız sosyal medya platformları, alışveriş siteleri, Google gibi arama motorları, dizi/film platformları, Siri ve Alexa gibi sanal asistanlar, sürücüsüz arabalar zayıf yapay zekaya örnektir. Beğendiğiniz içerikleri veya geçmiş aramalarınızı dikkate alarak, sizin için kişisel bir algoritma oluştururlar. Örneğin, izlediğiniz bir videodan sonra benzer videoların karşınıza çıkması gibi.
Yapay genel zeka (artificial general intelligence) ise düşünebilme, öğrenebilme, karar verebilme, problemleri çözebilme gibi davranışlar gösteren insan zekasına yakın bir yapay zekadır. “Artificial Intelligence: AI”, ”Ex Machina” filmlerindeki robotlar gibi. 2016’da üretilen Sophia ise buna gerçek hayattan bir örnektir. Günümüzde yapay genel zekayla ilgili araştırmalar hala devam etmektedir.
Yapay süper zeka (artificial super intelligence) ise bilim kurgu filmlerinin konusu olan yapay zekanın, insan zekasını geride bırakması ve öz bilinç kazanarak kendi fikirlerini üretmesiyle ortaya çıkan yapay zekadır. Bir nevi genel yapay zekanın bilinç kazanmış hali de denilebilir. Araştırmalar başlamış olsa bile süper yapay zeka henüz üretilmemiştir. Ayrıca bırakın yapay zekayı, hala günümüzde insan beyniyle ilgili bilinmeyen bir çok şey vardır. Bilim insanları, gelişmiş yapay genel zekanın bile olayları nasıl yorumlayacağını ve nasıl bir çözüm yolu izleyeceğini tam çözememişken, yapay süper zekanın neler yapabileceği tamamen bir bilinmezdir.
İşte bilim kurgu filmleri de tam bu noktada devreye giriyor: Yapay süper zeka gerçek olsa veya yapay genel zeka gelişse neler olurdu? “Transcendence” bu konuyla ilgili iyi örneklerden birisi. Film, insan beyninin bilgisayara aktarılmasıyla oluşan bir yapay süper zekayı konu alıyor ve işler çığırından çıkıyor. Bu konuyla ilgili olan filmlerin çoğunda, insanlar robotlarla duygusal bir bağ kuruyorlar. Bu bağ her ne kadar filmin temelini atsa da gerçek hayatta gayet tehlikeli olabilecek bir şeymiş gibi geliyor açıkçası bana.
Yapay zeka, bir sürü problem çıkartabilecek gibi dursa da hayatımızı kolaylaştıracağı ve çoğu probleme kalıcı çözümler bulacağı düşünülüyor. Sürekli bir gelişim içinde olduğumuzu düşünürsek kullanmakta olduğumuz yapay zeka teknolojisinin hayatımızdaki yerinin artacağını görmek pek de şaşırtıcı olmasa gerek. Bir çok mesleği yok edeceği tahmin edilen bu teknoloji, gelecekte bir çok iş olanağına da yol açacak. Yapay zekaya veya genel olarak teknolojiye ilginiz varsa belki de geleceğin mesleklerinden birinde çalışabilirsiniz.